Uitspraak Hof van Justitie van de Europese Unie
C-442/12
Op 7 november 2013 heeft het HvJEU een belangrijke uitspraak gedaan voor rechtsbijstandverzekeringen. In deze zaak ging het om de vraag of een rechtsbijstandverzekeraar die in de polis voorschrijft dat rechtsbijstand in beginsel wordt verleend door zijn eigen werknemers, jegens de verzekerde mag bedingen dat de kosten van rechtsbijstand van een door de verzekerde vrij gekozen advocaat of rechtsbijstandverlener slechts vergoed kunnen worden als de verzekeraar toestemming geeft om de zaak door een externe rechtshulpverlener te laten behandelen.
Casus
De heer Sneller is door zijn voormalige werkgever ontslagen. Sneller had een rechtsbijstandverzekering bij DAS gesloten. Sneller wilde schadevergoeding vorderen van zijn voormalige werkgever, omdat zijn werkgever hem kennelijk onredelijk had ontslagen. In die procedure wilde Sneller zich laten bijstaan door een door hem gekozen advocaat. DAS had ermee ingestemd dat hij een externe advocaat koos, maar wilde de kosten van die advocaat niet vergoeden. Volgens de polis werden zaken namelijk in beginsel behandeld door de eigen medewerkers van DAS.
Procedure
Sneller vorderde voor de Nederlandse rechter van DAS om de kosten van rechtsbijstand van de de door hem gekozen externe advocaat te vergoeden, maar kreeg nul op het rekest. Het HvJEU gaf Sneller echter wel gelijk.
Het HvJEU stelde voorop dat verzekerden op grond van het Europese recht de vrijheid hebben om in een gerechtelijke of bestuursrechtelijke procedure zelf een (externe) advocaat of andere rechtsbijstandverlener te kiezen. Verzekerden hoeven dus niet genoegen te nemen met de behandeling door een medewerker van de verzekeraar. Het recht op vrije advocaatkeus moet volgens het HvJEU ruim worden uitgelegd. Gelet op dat uitgangspunt oordeelde het Hof dat verzekeraars niet mogen bedingen dat de kosten van een vrij gekozen advocaat of rechtsbijstandverlener slechts vergoed worden als de verzekeraar de verzekeraar toestemming heeft gegeven om de zaak door een externe rechtshulpverlener te laten behandelen.
Ook bepaalde het HvJEU dat het geen verschil maakt of rechtsbijstand voor de desbetreffende gerechtelijke of bestuursrechtelijke procedure naar nationaal recht verplicht is.
Gevolgen
Deze uitspraak zal gevolgen hebben voor veel rechtsbijstandverzekeringen. Als verzekerden vaker een externe advocaat inschakelen, gaan de kosten voor rechtsbijstand waarschijnlijk omhoog. Verzekeraars zullen dit vervolgens afwentelen op hun klanten, bijvoorbeeld door middel van hogere premies. De verzekeringspremie is er immers mede op gebaseerd dat veel zaken door de verzekeraar zelf kunnen worden behandeld.
