Een arbeidsconflict is vervelend en leidt soms ook tot een ziekmelding door de werknemer. Maar een arbeidsconflict kan ook (juist) tijdens ziekte ontstaan, bijvoorbeeld door discussies over de (sancties op het niet nakomen van) re-integratieverplichtingen. In beide gevallen wordt door de bedrijfsarts vaak mediation geadviseerd. Daarbij gaan de werkgever en de werknemer met elkaar in gesprek onder begeleiding van een mediator (een neutrale en onpartijdige bemiddelaar) om tot een oplossing van het arbeidsconflict te komen.
Een belangrijk uitgangspunt van mediation is vrijwilligheid. Dat betekent dat partijen in beginsel niet verplicht kunnen worden om aan mediation deel te nemen, noch om de mediation voort te zetten. Het meewerken aan re-integratie is voor een werknemer echter wel verplicht. Kan een werknemer, als de bedrijfsarts in het kader van re-integratie mediation adviseert en de werkgever dit advies overneemt, de mediation dan wel zonder consequenties weigeren?
Al in 2007 constateerde mr. Johan Pel op basis van de toen verschenen rechtspraak dat een werknemer bij het weigeren van mediation een beëindiging van de arbeidsovereenkomst en een lagere vergoeding riskeert. Uit recente jurisprudentie blijkt dat deze vuistregel nog steeds opgaat en dat dit ook geldt voor de arbeidsongeschikte werknemer.
In een zaak bij Rechtbank Oost-Brabant had de bedrijfsarts mediation geadviseerd om weer een stap verder te komen in de re-integratie. De werknemer was echter niet bereid om via mediation (of anderszins) tot verbetering van de arbeidsrelatie te komen. De kantonrechter overwoog dat een werknemer zich niet vrijblijvend kan onttrekken aan de ook op hem rustende re-integratieverplichtingen, waaronder het opvolgen van (redelijke) maatregelen ter bevordering van zijn re-integratie, en dat mediation kan worden gezien als een dergelijke (redelijke) maatregel. Omdat de verstoorde arbeidsrelatie niet kon worden opgelost, werd de arbeidsovereenkomst op die grond ontbonden. De werknemer kreeg wel een transitievergoeding.
Dat een werknemer zich niet vrijblijvend aan mediation in het kader van zijn re-integratie kan onttrekken, is recent ook bevestigd door Hof Den Haag. De werkneemster in deze zaak kwam haar re-integratieverplichtingen meermaals niet na, waardoor uiteindelijk een patstelling tussen de werkgever en de werkneemster was ontstaan. Daarom adviseerde de bedrijfsarts mediation. De werkneemster bleef haar medewerking hieraan echter weigeren, ondanks dat de werkgever haar hiertoe meermaals in de gelegenheid had gesteld, een loonstop had opgelegd én had gedreigd met ontslag. Op verzoek van de werkgever werd de arbeidsovereenkomst ontbonden wegens verwijtbaar handelen dan wel nalaten door de werknemer, zonder toekenning van de transitievergoeding. Het onvoldoende meewerken aan de re-integratie door werkneemster was zodanig dat van de werkgever niet kon worden gevergd dat zij de arbeidsovereenkomst met de werkneemster nog langer zou voortzetten. De werkneemster had – als goed werknemer – aan de mediation had moeten deelnemen; slechte ervaringen met mediation in het verleden doen daar niets aan af.
Een arbeidsongeschikte werknemer kan door de bedrijfsarts geadviseerde deelname aan mediation dus wel weigeren, maar neemt daarmee een (groot) risico. De weigerende houding kan uiteindelijk leiden tot een ontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van verwijtbaar handelen of nalaten of een verstoorde arbeidsrelatie, mogelijk zelfs zonder toekenning van een transitievergoeding.
Mocht een werknemer twijfelen aan de juistheid van het advies, dan kan een second opinion worden aangevraagd bij een andere bedrijfsarts.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met ons op.
