Het burenrecht bepaalt, dat de eigenaar van een erf bevoegd is om – na een vruchteloze aanmaning – de overhangende beplanting van zijn buren te verwijderen. Op 19 december 2001 heeft het gerechtshof Leeuwarden geoordeeld dat onder beplanting niet alleen overhangende takken moeten worden verstaan, maar elk gedeelte van een boom (bijvoorbeeld de bovenstam of een deel daarvan). Kortom: alle gedeelten van een boom die over het erf van de buurman heen hangen mogen door de buurman worden verwijderd nadat hij de eigenaar van de boom hiertoe eerst heeft aangemaand.
Casus
Op 20 mei 2011 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in een zaak waarin het eveneens om overhangende gedeelten van een boom ging. De situatie was als volgt.
De betreffende boom was dicht tegen de erfgrens geplant. Deze boom was in de loop van de tijd steeds dikker geworden, totdat de stam aan de onderkant voor 10-20% over de erfgrens heen was gegroeid. De boom groeide ook nog eens scheef over het erf van de buurman heen. Omdat de scheefgroei gevaarlijk begon te worden wilde de eigenaar van de boom deze kappen. De buurman maakte hier echter bezwaar tegen. De buurman stelde dat de boom gemeenschappelijk eigendom was geworden en dus niet zonder zijn toestemming gekapt mocht worden.
Met het arrest van het gerechtshof Leeuwarden in de hand betoogde de planter van de boom dat de boom zijn eigendom was gebleven. Het feit dat een gedeelte van de stam en de takken op en boven het erf van de buurman waren gegroeid, gaf de buurman wel het recht om deze te verwijderen, maar de buurman zou niet opeens mede-eigenaar zijn geworden van de boom.
Oordeel Hoge Raad
De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad is echter van mening dat het recht van een buurman om doorschietende wortels weg te hakken en overhangende takken weg te snoeien, slechts een uitzondering is en alleen geldt als de boom(stam) in zijn geheel op het erf van één partij staat. Als de boom(stam) gedeeltelijk op het erf van de buurman staat wordt de gehele boom gemeenschappelijk. De hoge raad volgt het oordeel van de Procureur Generaal en wijst de vordering van de planter van de boom af.
Gevolgen
Dit arrest kan tot gevolg hebben dat buren, die te maken krijgen met de situatie dat een boom gedeeltelijk op hun beider erf is komen te staan (bijvoorbeeld door groei van de boom of verplaatsing van de erfgrens), niet meer de mogelijkheid hebben om doorschietende wortels weg te hakken of overhangende takken te snoeien zonder toestemming van hun buurman.
Als de buurman geen medewerking wil verlenen kan dit betekenen dat terrassen worden vernield door de wortels en dat zonlicht uit de tuinen verdwijnt door de overhangende takken. Ook kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan doordat de wildgroei van de boom kan zorgen voor vallende takken of mogelijk het omvallen van de hele boom met alle mogelijke schadelijke gevolgen die dit kan hebben.
Om dit te voorkomen zal men zijn onwillige buurman moeten dagvaarden om medewerking aan het snoeien of het afhakken van wortels te krijgen. Dit lijkt mij een onwenselijk effect van het arrest van de Hoge Raad.
